Roy Andersson’u E.Ü.T.F. Sinema Topluluğu’nun gösterimlerinde “İkinci Kattan Şarkılar” (Sånger från andra våningen) adlı filmle tanımıştım. O güne dek izlediğim en değişik filmlerden birisiydi. Herşey o kadar sembolikti ki sanırım filmi tam olarak anlayabilmek için birçok başka konuya hakim olmak gerekiyordu. Dolayısıyla ben de filmden çok çok az şey anlayarak, hatta belki de hiçbir şey anlamayarak çıktım. Ama Roy Andersson tekniği ile beni çok etkilemişti. Anlamlarını bilmesem de film boyunca detayları yakalamaya çalışmaktan kesinlikle çok keyif almıştım. Aslında birbirinden bağımsız olan ama yönetmenin bir üçleme olarak düşündüğü serinin ilk filmiydi İkinci Kattan Şarkılar. İkinci film Du Levande. Üçüncüsü ise henüz çekilmemiş.

Tıpkı İkinci Kattan Şarkılar’da olduğu gibi Du Levande’de de film belirli sayıda sahneden oluşuyor. Her sahne sabit olarak yerleştirilmiş kameranın önünde bir tiyatro misali akıp gidiyor. Genellikle geniş mekanlar, minimalist tasarımlar dikkatimi çekti benim. Sonradan okuduğuma göre her bir sahne baştan sona bir tiyatro şeklinde oynandığı için en az 30-40 tekrarda çekiliyormuş. Ayrıca yönetmen çekim için uygun mekanlar aramaktan ve düzenlemektense mekanları kendisi yaratmayı seçtiği için Du Levande’nin tek bir sahnesi hariç bütün sahneleri stüdyoda çekilmiş. Filmi izledikten sonra bunun ne demek olduğu daha iyi anlaşılıyor. Filmde kesinlikle hiçbir bilgisayar efekti kullanılmamış. Bunun için gerektiğinde ufak maketlerle çalışmışlar. Ve bir de filmde gereğinden fazla diyalog, müzik, gürültü yok. Sanırım en çok hoşuma giden şeylerden birisi bu oldu.

Roy Andersson’un filmlerine bakarsanız zaten çok fazla olmayan uzun metrajlı filmlerinin epey yıl arayla çekildiğini göreceksiniz. Yönetmenin tarzı hakkında yukarıda bahsettiklerimden sonra bunun sebebi oldukça iyi anlaşılıyor sanırım. Filmler o kadar fazla bütçeyle ve emekle ortaya çıkıyor ki Roy Andersson masrafları karşılamak için reklam filmleri çekiyor, sponsorlar arıyormuş.

Sanırım biraz da filmin konusundan söz etsem iyi olacak. Film özetle insan olmak hakkında. İnsanların sevmeye ve sevilmeye olan ihtiyaçlarını, üzüntülerini, kaygılarını ve bencilliklerini anlatıyor. Evet, çok klişe değil mi? Ama hep söylerim, bir filmin/kitabın konusu değil nasıl anlatıldığı, yemeğin neyden değil nasıl yapıldığı önemlidir bence. O yüzden bir filmin sonunu duymaktan korkmam. Sonunu bilmeme rağmen keyif alabildiğim filmdir iyi olan. 🙂